Çözünme Olayı (Kimya) Nedir?

Kimya‘nın temel konularından biri olan çözünme olayı; iki maddenin birbiri içinde iyonlarına ve moleküllerine ayrılmasıyla gerçekleşir. Bu olayı anlayabilmek için çözünürlük,  çözücü, çözünen ve  çözünme gibi kimyasal terimlerin anlamları nedir bilmekte fayda vardır. Ayrıca çözünme nedir anlamak için ona etki eden faktörleri de bilmemiz gerekebilir.Çözünürlüğe etki eden faktörler nelerdir, çözelti türleri ve özellikleri nelerdir, çözünme ve çökelme tepkimeleri nasıl gerçekleşir, örnek soru çözümü ve kısa konu anlatımını haberimizde bulacaksınız.

Çözünme Olayı Nasıl Olur?

Çözücü ve çözünen maddelerin birbiri içerisinde iyonlarına veya moleküllerine kadar ayrılmasına çözünme denir.

Çözünme olayında; • Çözücü ve çözünen maddeleri oluşturan tanecikler yani moleküller veya iyonlar çözünme olayı gerçekleşmeden önce birbirlerine çok yakındır.

• Çözücü maddelerin tanecikleri ile çözünen maddelerin tanecikleri yani molekülleri veya iyonları etkileşir.

• Çözünme olayında, çözücü ve çözünen maddenin tanecikleri yani molekülleri veya iyonları arasında elektron alış verişi veya ortaklaşması gerçekleşmediği için çözücü ve çözünen madde sadece fiziksel değişime uğrar, kimyasal değişime uğramaz ve maddelerin kimliklerinde değişme meydana gelmez. • Çözünme sonrasında, çözücü ve çözünen tanecikleri birbirlerinin etrafını sardığı için çözücü ve çözünen tanecikleri çözeltinin her tarafında eşit miktarda bulunur.

• Çözücü madde tanecikleri, çözünen madde taneciklerinin etrafını sardığı için çözücü maddenin tanecikleri de birbirinden ayrılır.

• Çözünen madde moleküler yapılı ise, çözücü maddenin molekülleri, çözünen maddenin moleküllerinin arasına girerek çözünen maddenin moleküllerinin etrafını sarar ve çözünen maddenin moleküllerine kadar ayrılmasını sağlar. Ayrılan moleküller çözücünün her tarafına eşit oranda dağılır.

Çözelti Nedir?

Çözünmeden elde edilen karışıma ise çözelti denir. Veya başka bir şekilde söylersek birden fazla kimyasal maddenin rastgele bir oranda bir araya gelerek oluşturdukları homojen karışıma Çözelti denir.

Çözünme Nedir?

Bir maddenin başka bir madde içinde gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler halinde dağılarak, homojen karışım oluşturması olayına çözünme denir.

Çözelti Nedir?Çözünmeden elde edilen karışıma ise çözelti denir. Veya başka bir şekilde söylersek birden fazla kimyasal maddenin rastgele bir oranda bir araya gelerek oluşturdukları homojen karışıma Çözelti denir.

Çözücü Nedir?

Bir çözeltiyi oluşturan maddelerden çok olanına çözücü denir. Bilinen en iyi çözücü sudur. Katı, sıvı ve gaz maddelerin çoğunluğu suda çözünürler.

Çözünen Nedir?

Bir çözeltiyi oluşturan maddelerden az olanına çözünen denir.

Doğada birçok çözücü ve çözünen madde vardır.

Çözelti Türleri Nelerdir?

1 – Elektrik akımını iletmelerine göre çözeltiler 2 – Çözünen madde miktarına göre çözeltiler 3 – Çözücünün fiziksel haline göre (katı, sıvı, gaz durumuna göre) çözeltiler

Çözeltilerin Özellikleri Nelerdir?

Erime

Katı bir maddenin ısı enerjisi alarak sıvı hale geçmesi olayına Erime denir.

Donma

Sıvı bir maddenin ısı enerjisi vererek katı hale dönüşmesi olayına donma denir.

Buharlaşma

Sıvı maddelerin çevreden aldığı ısı sonucunda, sıvıyı oluşturan taneciklerin kinetik enerjilerinin artmasıyla hal değiştirmesine Buharlaşma denir.

Yoğunlaşma

Bir maddenin gaz halden sıvı hale geçmesine yoğunlaşma denir.

Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler Nelerdir?

1. Çözünenin cinsi :Aynı şartlarda bir çözücüde farklı maddeler çözünürse, çözünürlük

değerleri farklı olur. Örneğin aynı sıcaklıkta saf suda yemek tuzu ve şeker

çözünürse, çözünürlük değerleri farklı olur.

2. Çözücünün Cinsi :Bir madde aynı şartlarda  farklı çözücülerde çözünürse, çözünürlük

değerleri farklı olur. Örneğin NaCl tuzu saf su ve alkolde çözünürse, çözünürlük

değerleri farklı olur.

3. Basınç :Katıların ve sıvıların çözünürlüğü basınca bağlı değildir.

Çözücü – Çözünen bileşenleri ; katı – katı, sıvı – katı, sıvı – sıvı olan çözeltilerin

Çözünürlüğüne basıncın etkisi yoktur.

Yalnızca gazların çözünürlüğü ( bir sıvı veya gaz içindeki çözünürlüğü ) basınca bağlıdır.

4. Sıcaklık : Bazı maddeler çözünürken ısı alır, bazıları ise ısı verir.

Suda çözünürken ısı alan maddelerin çözünürlüğü, sıcaklıkla doğru orantılıdır.

Katıların büyük çoğunluğu bu özelliğe sahiptir.

Suda çözünürken ısı veren maddelerin çözünürlüğü, sıcaklıkla ters orantılıdır.

Gazlar ile bazı katıların çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır.

5. Ortak iyon Etkisi :Çözücü ve çözünen madde ortak bir iyona sahipseler çözünürlük azalır. Örneğin NaCl  tuzu suda çok çözünürken, KCl çözeltisinde az çözünür.

Çünkü çözücü ve çözünen ortak  Cl–  iyonuna sahiptir. Bu ortak iyon da çözünürlüğü azaltır.

ÇÖZÜNÜRLÜK HIZINA VE ÇÖZÜNME SÜRESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

• Karıştırma çalkalama vb. çözünmeyi hızlandırır, çözünme süresini azaltır.
•       Katı maddeyi toz haline getirmek çözünen maddenin parça büyüklüğünü  küçültmek; çözünmeyi hızlandırır, çözünme süresini azaltır.
•      Çözücü miktarını arttırmak veya daha az miktarda çözünen madde kullanmak çözünürlük hızını arttırır  ve  çözünme süresini azaltır.
•        Çözünürlük hızına etki eden faktörler çözünürlüğü etkilemez.

Çökelme Tepkimeleri:

 Asit-baz tepkimeleri ve redoks tepkimelerinin çoğunluğu gibi çökelme  tepkimeleri de sulu çözeltideki tepkimelerdendir. Sodyum klorürün sulu  çözeltisi ile gümüş nitratın sulu çözeltisi karıştırılırsa, beyaz peynir  görünümünde bir çökelme gözlenir. Çökeltiyi oluşturan madde gümüş  klorürdür. Gümüş klorür suda az çözündüğü için iyonları (gümüş ve klor  iyonları) buluşunca hemen çökelme gözlenir. Bu tepkimenin denklemi  şöyledir:

 AgNO3 (aq) + NaCl (aq) ===> AgCl (k) + NaNO3 (aq)

 Tepkimenin üzerinde düşündüğümüz zaman şu sonuçlara varabiliriz:

 Birinci olarak çökelme tepkimesi, çift yer değiştirme tepkimesidir.  Gümüş nitrat ve sodium klorür maddeleri eş değiştirmektedir!

 İkinci olarak, gümüş nitrat, sodium klorür ve sodium nitrat maddeleri  suda çok çözünen maddelerdir. Yani bu maddelerin iyonları, suda  yüzmektedir. Gümüş klorür kolayca çöktüğüne gore onun iyonları  arasındaki çekim kuvveti ötekilere gore fazla olmalıdır.

 Üçüncü olarak, bu örneğin çökelen iyonları gümüş ve klor iyonları  olduğuna gore yukarıdaki tepkime şöyle de yazılabilir:

 Ag+(aq)+ NO3-(aq)+ Na+(aq)+Cl-(aq)===>AgCl(k)+ Na+(aq)+ NO3- (aq)

 İşte bu noktada yeni bir kavramla tanışıyoruz: net iyon denklemi

 Burada gümüş nitrat yerine gümüş florür ya da sodium klorür yerine  potasyum klorür de kullanabilirdik. Sonuçta buluşan ve çökelen iyon  çifti gümüş ve klordür. Bunun için yukarıdaki çökelme tepkimesinin net  iyon denklemi şöyledir:

 Ag+(aq)+ Cl-(aq) ===> AgCl (k)

Örnek:

 Baryum klorür çözeltisiyle sodium sülfat çözeltisi karıştırıldığında  barium sülfatın çökeldiği gözleniyor. Buna gore tepkimenin net iyon  denklemini yazınız.

Çözüm

 Baryum klorür + sodium sülfat ===> baryum sülfat + sodium klorür

 BaCl2(aq) + Na2SO4(aq) ===> BaSO4(k) + 2NaCl(aq)

 Baryum ve sülfat iyonları çökeldiğine gore net iyon denklemi bu  iyonları içermelidir.

 Net iyon denklemi:

 Ba+2(aq) + SO4-2(aq) ===> BaSO4(aq)

Çözünme Olayı (Kimya) Nedir?

Çözünürlük, belli bir miktar çözünenin, belirli şartlar altında, spesifik bir çözücü içinde çözünmesini tanımlar. Çözücü akışkan solvent olarak adlandırılır ve birlikte çözeltiyi oluştururlar. Çözümlendirme işlemi solvasyon olarak adlandırılır.

Denge haline gelmiş ve daha fazla çözünen alamayan çözeltiye, doymuş çözelti denir. Çözeltinin denge durumu sıcaklığa bağlıdır. Belirli miktardaki bir çözücü içinde çözünebilecek maksimum çözünen madde miktarına, o maddenin o çözücü içindeki çözünürlüğü denir ve genellikle doymuş çözeltinin maksimum konsantrasyonu olarak ifade edilir. Bir maddenin bir başka madde içindeki çözünürlüğü, çözücü ile çözünen arasındaki intermoleküler kuvvetler, sıcaklık , çözümlendirmeye eşlik eden entropi değişimi, diğer maddelerin varlığı ve miktarları, ve bazen de basınç veya çözücü gazın kısmi basıncından etkilenir.

Çözünürlük sabiti , nispeten düşük çözünürülükteki iyonik bileşiklerin doymuş çözeltilerini tanımlamada kullanılır . Tuzlar için çözünürlük sabiti, sulu çözeltilerdeki çözünebilir maksimum miktarıdır. Çözünürlük sabiti, denge sabitinin özel bir halidir. Çözünmüş ve çözünmemiş tuz arasındaki dengeyi tanımlar. Çözünürlük sabitinin bilinmesi aynı zamanda çöktürme işlemlerinde de çok faydalıdır. Sıcaklık, diğer denge sabitlerinin olduğu gibi çözünürlük sabitinin de nümerik değerini etkiler.

Çözeltilerin genel anlamda, katıların sıvılara karıştırılmasıyla elde edildiği düşünülürse de, herhangi iki madde karıştırılıp çözelti elde edilebilir. Karbonatlı su, gazın suda çözünmüş hali olup bir çözeltidir, hidrojen palladyum metali içinde çözünebilir, ve paslanmaz çelik aslında bir katının bir başka katı içinde çözünmüş halidir .

Çözünme Olayı (Kimya) Nedir? Özet Bilgiler

• Çözünme Olayı ( Kimya ) Nedir ? Haber Suat Arslan . 21/08/2016. 4340.  maddelerin birbiri içerisinde iyonlarına veya moleküllerine kadar ayrılmasına çözünme denir .
• Çözünme olayında ; • Çözücü ve çözünen maddeleri oluşturan tanecikler yani moleküller veya iyonlar çözünme olayı gerçekleşmeden önce birbirlerine çok yakındır.
• ÇÖZÜNME OLAYI : Çözücü moleküllerinin , çözünen maddeden gelen tanecikleri kopararak çözücü içine çekmesi ve çözücünün her yerine homojen olarak dağıtmasıdır.  Kimya .
• Çözünme Olayı . Harun Kansuva tarafından yazıldı.. Yayınlanma 11. Sınıf Kimya .  Çözünme Entalpisi adı verilen bu enerji endotermik veya ekzotermik olabilir.
• Kimyasal reaksiyonların hızlarını ölçen,mekanizmalarını inceleyen kimya dalına KİMYASAL KİNETİK denir .  Her çözünme olayında az veya çok enerji alış verişi olur.
• ÇÖZÜNME OLAYI . Bir çözelti oluşumu sırasında çözücü ve çözünen tanecikler arasında etkileşim kuvvetleri ortaya çıkacağından enerji değişimi de kaçınılmazdır.
• fen dersinde olan çözünme nedir. Bölüm: Kimya .  maddeleri oluşturan tanecikler yani moleküller veya iyonlar çözünme olayı gerçekleşmeden önce birbirlerine çok yakındır.
• Çözünme Olayı 10.Sınıf. Kimya Canlandırma. Günlük Vitamin limitin doldu.